Laurentii - numquam solus incedes

Hombeeks-Leestse stamlijn - 1829 Peeters-Lauwers, Hombeek

Thérèse Lauwers werd geboren op 13 juli 1799 in Hombeek als dochter van Jan Lauwers en Anne Marie Goossens. Zij huwde omstreeks 1829 met Jacques Peeters. Getuige bij het huwelijk was Louis Peeters, 44-jarige landbouwer uit Hombeek en broer van de bruid.

Jacques Peeters was handwerker en landbouwer. Het gezin woonde in Hombeek. Jacques Peeters overleed op 8 januari 1891 in Hombeek. Thérèse Lauwers overleed er eerder op 2 juni 1887.

Ouderlijk gezin: Lauwers-Goossens, 1794 Hombeek

Kinderen uit dit gezin:

· Pieter Jan Peeters werd geboren op 10 juli 1829 in Hombeek. Hij was landbouwer in Hombeek en huwde op 26 april 1869 in Willebroek met Jeanne Jacqueline Daems, geboren op 28 maart 1820 in Willebroek als dochter van Jan Adriaan Daems en Liesbeth Moens, en weduwe, landbouwster in Willebroek. Hij overleed op 13 maart 1905 in Hombeek.

· Marie Josepha Peeters werd geboren op 17 november 1830 in Hombeek.

· Rosalie Peeters werd geboren op 28 augustus 1832 in Hombeek.

· Willem Peeters werd geboren op 13 mei 1834 in Hombeek. Hij huwde op 27 januari 1872 in Hombeek met Marie-Thérèse Baetens en hertrouwde op 28 februari 1903 in Hombeek met Pauline Van der Borght (afkomstig van Wolvertem). Hij overleed op 7 september 1908 in Hombeek.

· Marie Sophie Peeters werd geboren op 4 juni 18936 in Hombeek.

· Jan Frans Peeters werd geboren op 24 april 1838 in Hombeek. Hij was zaalwachter en nachtwachter in Mechelen, en huwde op 18 februari 1863 in Zemst een eerste maal met Amelia De Roeck, en een tweede maal met Maria Amelia De Roeck. Zijn eerste echtgenote overleed op 8 mei 1870 in Mechelen, zijn tweede echtgenote op 4 augustus 1883 in Mechelen kort na de bevalling van hun dochter Marie Celine Peeters (die kort daarna op 14 september overleed). Jan Frans Peeters hertrouwde op 24 februari 1887 in Zemst met Marie Louise Lauwers⁴. Het gezin woonde te Halfgalg 7 in het gehucht Geerdegem in Mechelen.

· Louis Peeters werd geboren op 31 januari 1840 in Hombeek.

· Marie Apolonia Peeters werd geboren op 10 januari 1842 in Hombeek.

· Frans Leonard Peeters werd geboren op 17 maart 1844 te Hombeek. Hij was winkelier en huwde op 29 november 1883 in Antwerpen met Colette Didden. Zij was dienstmeid, geboren op 19 maart 1856 te Zichem, deelgemeente Scherpenheuvel-Zichem, als dochter van Jan Baptist Didden en Eleonore Maria Cools.

Colette Didden, dienstmeid uit Zichem

Colette Didden was het vijfde kind in een gezin van 10, geboren in 1856 als dochter van Jan Baptist Didden en Eleonora Maria Cools. Zij werd wees toen zij 10 jaar oud was en beide ouders in dezelfde week kwamen te overlijden. De stamboom Didden gaat terug tot het midden van de 15e eeuw in het Hageland, en er is geen aangetoonde verwantschap met de familie Diddens uit Mechelen en Leest. Bij de oudst bekende stamvader Matthijs Didden, vonden we ook de schrijfwijzen Dillen en Diden terug.

· [generatie 9] Matthijs Didden werd geboren omstreeks 1580 in Zolder. Hij was knecht op de abdij van Averbode en huwde Agnes Hendrix omstreeks 1610. Hij werd begraven op 8 oktober 1663 aan de abdij van Averbode onder prelaat Beckers, aan de kloostergang langs de noordkant.

o [generatie 8] Mathias Didden werd geboren als oudste kind omstreeks 1610 in Zolder als zoon van Mathias Didden en Agnes Hendrix. Hij was knecht op de abdij van Averbode en huwde op 20 mei 1642 in Averbode met Lucie Dirickx en het gezin kreeg 6 kinderen. Hij overleed in 1661 in Averbode, 51 jaar oud, en werd begraven naast de abdijkerk onder prelaat Vaes.

§ [generatie 7] Mathias Didden werd geboren als zesde kind op 8 december 1655 in Zichem als zoon van Mathias Didden en Lucie Dirickx. Hij huwde op 28 december 1681 in Averbode met Maria Van Houtemboer. Zijn echtgenote was bij haar huwelijk kloostermeid en was afkomstig uit Messelbroek. Hij overleed jong op 27 mei 1687 in Messelbroek, op 31-jarige leeftijd.

· [generatie 6] Antoon Didden werd geboren als enig kind op 16 juni 1682 in Messelbroek als zoon van Mathias Didden en Maria Van Houtemboer. Hij huwde in Zichem met Maria Wilants en overleed op 7 maart 1745 in Zichem, 62 jaar oud. Maria Wilants overleed er bijna een jaar eerder op 18 mei 1744, 60 jaar oud.

o [generatie 5] Maarten Didden werd geboren als oudste kind op 9 februari 1712 in Zichem als zoon van Antoon Didden en Maria Wilants. Hij huwde op 21 januari 1744 in Zichem met Anna Pauline Fonteyn. Het gezin kreeg zeven kinderen, waarvan één dood geboren. Hij overleed op 20 maart 1775 in Zichem, 63 jaar oud. Zijn echtgenote overleed op 10 oktober 1792 in Zichem, 72 jaar oud.

§ [generatie 4] Willem Didden werd geboren als 5e kind op 27 maart 1756 in Zichem als zoon van Maarten Didden en Anna Pauline Fonteyn. Hij huwde met Angeline Massenier en overleed op 17 juli 1829 in Zichem, 73 jaar oud. Het gezin kreeg 8 kinderen, waarvan er twee dood geboren werden.

· [generatie 3] Marie Katrien Didden werd geboren als zesde kind op 24 april 1788 in Zichem als dochter van Willem Didden en Angline Massenier. Zij kreeg ongehuwd twee kinderen: Jan Baptist Didden en Jan Frans Didden. Zij overleed op 15 december 1864 op 76-jarige leeftijd.

o [generatie 2] Jan Baptist Didden werd geboren op 12 februari 1814 in Zichem als buitenechtelijk kind van Marie Katrien Didden. Hij was dagwerker, later veldwachter, en huwde op 18 februari 1847 in Zichem met Eleonora Maria Cools, eveneens dagwerkster. Het gezin woonde in de Kloosterstraat in Zichem en kreeg tien kinderen. Hij overleed op 7 september 1866 in Zichem, 52 jaar oud. Zijn echtgenote, die afkomstig was uit Tongerlo, overleed er een week later op 14 september 1866, 39 jaar oud.

§ [generatie 1] Colette Didden werd geboren op 19 maart 1856 in Zichem. Zij huwde op 29 november 1883 in Antwerpen met winkelier Frans Leonard Peeters, een zoon van het gezin Peeters-Lauwers uit Hombeek. De meest kinderen uit het ouderlijk gezin bleven in Zichem en Scherpenheuvel. We weten dat ook haar jongere zus Petronella Melanie Didden naar Antwerpen verhuisde bij haar huwelijk met Peter Louis Van Apers omstreeks 1890.

Scherpenheuvel-Zichem

Afbeeldingen: Scherpenheuvel heeft al eeuwen een bijzondere spirituele aantrekkingskracht op bedevaarders. Aan het begin van de 21e eeuw is het nog steeds het belangrijkste bedevaartsoord in België.

De geschiedenis van Scherpenheuvel gaat terug tot in de middeleeuwen. In de 12e eeuw situeerde de streek zich nog in het Kolenwoud. De streek werd slechts traag ontgonnen voor landbouw tot de 16e eeuw. Tussen Zichem en Diest bevond zich een eik in een kruisvorm. De eik was eerder blijkbaar al een plek van verering, en er waren opmerkelijke verhalen in de overlevering - zoals een man die door een hevige wind werd opgepikt en nooit meer werd teruggezien⁷. Vermoedelijk was er al sprake van een heidense verering van de plek (met druïden en de geneeskrachtige maretak), alvorens deze een christelijke betekenis kreeg, want volgens de overlevering waren er priesters die deze aanbidding oorspronkelijk afdeden als bijgeloof en afgoderij⁶. Vanaf de 12e eeuw waren geloofsverkondigers als Elysius en Amandus er al actief met kerstening. In de 14e eeuw was er nog sprake van gebruiken uit het 'heidens' geloof en zelfs in de 19e eeuw waren er nog meldingen van 'oude gebruiken'⁷.

Volgens de legende vond een schaapsherder omstreeks 1500 het Mariabeeldje op de grond, en toen hij het wilde meenemen naar huis, bleek hij aan de grond genageld. Pas toen het beeldje werd teruggehangen, kon de herder zich opnieuw verplaatsen¹. Het nieuws van het wonder verspreidde zich snel en pelgrims trokken naar het beeld van Maria op de "scherpe heuvel" bij Zichem. Het oorspronkelijk beeldje verdween in 1580 tijdens de Tachtigjarige oorlog bij de inval van de geuzen. Het werd in 1587 vervangen door het Mariabeeld dat er nu nog staat. In 1598 waren er naar verluid honderden verhalen van genezing van koorts en hoofdpijn onder Ierse soldaten die dienden onder Willem Stanley. De Ieren waren in Scherpenheuvel gelegerd.

In 1602 werd de oude eik geveld en werd een houten kapel opgericht door de Zichemse pastoor Godfried van Thienwinckele ter ere van Onze-Lieve-Vrouw, en in 1604, na een miraculeuze genezing in 1603², een grotere in steen, op initiatief van de aartshertogen. Die kapel werd in september 1604 opnieuw geplunderd door Noordelijke troepen, maar Jezuïeten brachten het beeldje in veiligheid. Twee maanden later werden de calvinisten verjaagd uit de Zuidelijke Nederlanden door het Spaanse leger.

In 1609 lieten de aartshertogen Albrecht en Isabella de bouw van de huidige basiliek starten, als dank voor de verdrijving van de calvinisten uit de Zuidelijke Nederlanden. Scherpenheuvel kreeg eerder stadsrechten in 1605³ , werd in 1620 omwald en ommuurd, en de kerk werd ingewijd in 1627. Aartshertog Albrecht zou de voltooiing niet meer meemaken, maar aartshertogin Isabella kwam te voet van Diest voor de inhuldiging.

De vorsten verbleven tijdens hun bezoek tegenover de basiliek in het (nog bestaande) huis "Het Gulden Vlies". De zandsteen van de zijkapellen werd in het nabijgelegen Langdorp gedolven. Na de pestepidemie in 1629 in Scherpenheuvel, was de toevlucht tot Maria als genezeres een belangrijk gegeven in de verering. Hier zou de oorsprong van de "Kaarskensprocessie" liggen. In deze periode waren de kloosterlingen van het, inmiddels verdwenen, Hof der Oratoren de behoeders van de kerk. In 1661 was er al sprake van een schuttersgilde met handbogen, en datzelfde jaar maakte Koenraad Lauwers een gravure van Scherpenheuvel⁵.

Verhalen van wonderbaarlijke genezing bleven verbonden aan het bedevaartsoort. Bijvoorbeeld op 5 mei 1790, tijdens de processie van de Keulenaren, kon een blinde het daglicht zien⁶. Oudtestamentische figuren als Mozes, Jesaja, Ezechiël, David, Jeremia en Daniël waren gebeeldhouwd en kregen een plaats in de kerk, als "profeten van de komst van Jezus". In 1797 werd de kerk opnieuw geplunderd door de Fransen, begin 18e eeuw werden de erediensten hersteld, in 1872 werd het Mariabeeld gekroond en in 1922 kreeg de kerk de status van basiliek ('basilica minor").

Afbeelding: aandenken aan een bedevaart uit 1929, uit de nalatenschap van mijn grootvader Frans Emiel Lauwens⁸. Typische elementen van de legende van Scherpenheuvel, zoals de boom en het beeld, werden hierin voorgesteld.

Genealogie Laurentii

Numquam solus incedes

Inhoud

Stamboom

¹Volksverhaal opgetekend door Philips Numan, griffier van de aartsbisschop van Mechelen in 1604 in "Historie van de Mirakelen". Het boek werd gepubliceerd in het Nederlands, Frans, Spaans en Engels en dit trok pelgrims over heel West-Europa.

²Naar verluid werden in 1603 bij Cathérine du Bus uit Rijsel, Frankrijk, boze geesten uitgedreven toen zij een stukje hout van de eik doorslikte. Naar verluid zouden op de lippen van het beeldje ook bloed zijn opgeweld "om de zonden van de afvallige Nederlanders uit te boeten". In mei-juni 1602 was er al een melding dat de blinde Zichemse Petronella Ridders; echtgenote van Lambert Baudewyns, er ziende was geworden. Er waren in deze periode ook meldingen van bedevaarders die hun krukken achterlieten na een genezing. Toen de eik werd geveld, werden uit het hout Mariabeeldjes gekerft die tot nieuwe mirakels en verering leidden, zoals in het Jezuïetencollege van Luxemburg. Daar heet zij "Troosteres van de bedroefden" zoals mag blijken uit een bedevaartsvaantje van 1642 naar Kevelaer in Duitsland. Die plaats won aan belang voor Noordnederlandse en Duitse katholieken, al bleven er wel processies uit Maastricht en Keulen.

³Scherpenheuvel moest een katholiek bolwerk worden als tegenhanger van Willemstad in de Noordelijke Nederland (Contrareformatie).

⁴Marie-Louise Lauwers was geboren op 22 oktober 1859 in Zemst als dochter van Jan Baptist Lauwers (overleden op 20 november 1883 in Zemst, zoon van Joos Lauwers en Marie-Thérèse Muyldermans) en Lucie Meysmans (overleden op 25 april 1868, dochter van Peter Jan Meysmans en Marie-Thérèse Van den Heuvel), landbouwers in Hombeek. Zij was landbouwster in Zemst.

⁵ De gravure is opgenomen in de "Sacrae Brabantiae" van A. Sanderus en geeft een welopgerichte wip of "vogelroede" weer aan de Diestse Poort. Zie ook verhaal uit 1661.

⁶Zie "Bydragen tot de geschiedenis van Diest en omstreken - Historische oogslag op het steedje Scherpenheuvel", Drukkerij Ad Havermans, 1845. Ook Isaac Le Long uitte bedenkingen in de 16e eeuwse "Spiegel Historiael", tegen godsgeleerden als Justius Lipsius in, maar Isaac werd bestempeld als een reformant ("Een Hollander! Een hervormingsgezinde!").

⁷In de 14e eeuw beschreven door Van Velthem. Hij schreef ook over de "verering van eiken tussen Zichem en Diest". In de 19e eeuw ging het ondermeer om het kweken van maretak in appelbomen⁶.

⁸Zie gezin Lauwens-Van Keer, 1932.

Bronnen geschiedenis Scherpenheuvel: Duerloo, Luc & Marc Wingens (2002) "Scherpenheuvel: Het Jeruzalem van de Lage Landen" Leuven, Davidsfonds
Keyzer, Laurens De (1997) "Wees gegroet Maria: Mariaoorden in de Lage Landen" Antwerpen: Icarus
Numan, Philips (1606) "Miracles Lately Wrought by the Intercession of the Glorious Virgin Marie at Mont-aigu" (In 1975 heruitgegeven door The Scolar Press, Londen) Philippen, Jos (1987) "Die früheste Ausstrahlung von Scherpenheuvel in das Rheinland” In: “Maria Kevelaer im Bild" Kleve: Kreis Kleve. - Met bijzondere erkentelijkheid aan het stamboomonderzoek Herman Didden. - De Ware Vrienden van het Archief, bewerking Burgerlijke Stand Mechelse deelgemeenten 1796-1910.