Laurentii - numquam solus incedes

Genealogie Laurentii

Numquam solus incedes

Inhoud

Verhalen

Voetnoten

¹ Met dank aan Jules Van Olmen, voorzitter van de heemkundige kring te Wechelderzande, mei 2011

²Zie verhaal uit 1863.

Foto's uit private collectie (1970-2007).

Verhalen - 1815 – Anne Katrien Lauwers huwde de zoon van de eerste burgemeester van Wechelderzande (en de broer van de tweede)

Alsof het gisteren was, herinner ik mij de moord op veearts-keurder Karel Van Noppen te Wechelderzande, een deelgemeente van Lille, op 20 februari 1995. Een journalist van de regionale tv Mechelen-Kempen (RTV) had er beelden gemaakt van de ontdekking van het lijk van de keurder, en die werden besproken op de Adviesraad. De vraag was welke beeldfragmenten voor publicatie vatbaar waren met respect voor de nazaten van Karel.

Ik twijfel er niet aan dat veel mensen deze lieflijke gemeente zijn blijven associeren met die tragische gebeurtenissen. “Wechel”, zoals het in de volksmond wordt genoemd, heeft een boeiende geschiedenis zoals bleek toen ik opzoekwerk deed naar de familie Smans, waarvan een telg te Antwerpen was gehuwd met een Lauwers.¹

Anne Katrien Lauwers huwde op 19 juli 1815 te Antwerpen met Peter Smans, een postbode afkomstig uit Wecheldersande. Peter Smans was de zoon van de eerste Wechelderzandse burgemeester Adriaan Smans (1802-1834) en broer van de tweede “Wechelse” burgemeester Frans Smans (1834-1846). Peter Smans werd geboren op 30 december 1787 te Wechelderzande, deelgemeente Lille, als zoon van Adriaan Smans en Liesbeth Cloots. Anne Katrien Lauwers werd geboren op 7 november 1784 te Antwerpen als dochter van Lauwers Franciscus en Janssens Philippina Susanna.

Afbeelding: de voormalige afspanning "Den Hert" in Wechelderzande. Het werd opgericht in 1603 in opdracht van Peter Proost, rentmeester van de toenmalige heer van Wechelderzande Conrad Schetz. Het huis werd eertijds omschreven als "sekere huysinghe, brouwerye, schuere alhier aen de plaetse geleghen, genoemd den hert, metter dries, hove ende boomgaert daeraen, groot omtrent dry hondert roeden".

De vader van Peter Smans, Adriaen Smans, werd geboren op 30 april 1762 te Wechelderzande als zoon van Adriaan Smans en Katrien Meeus. Hij huwde op 21 februari 1786 te Wechelderzande met Anne Liesbeth Cloots. De moeder van Peter, die op 19 juli 1815 te Antwerpen huwde met Anne Katrien Lauwers, werd geboren op 31 juli 1768 te Wechelderzande, waar zij op 23 november 1843 overleed. Vader Adriaan Smans overleed er op 21 januari 1844. Peters vader was de eerste democratisch verkozen burgemeester van Wechelderzande tussen 1802 en 1834. Hij werd als burgemeester opgevolgd tussen 1834 en 1846 door zijn zoon Frans Smans, een jongere broer van Peter, die zelf naar Antwerpen trok en er postbediende werd.

De grootvader van Peter, die ook Adriaan Smans heette, was op 26 december 1714 geboren te Lille. Hij was op 16 augustus 1746 te Wechelderzande gehuwd met de dertien jaar jongere Katrien Meeus, geboren op 1 juli 1727 te Wechelderzande en er overleden op 27 december 1780, meer dan zeven jaar na haar echtgenoot (Peters grootvader) die er was overleden op 17 april 1773. Peters vader was het vierde kind van een gezin van elf kinderen. Zij hadden een boerderij gelegen naast ‘Den Hert’, waar in 2011 de villa “Ons Genoegen” staat. Peters broer Frans Smans was eerst gemeentelijk ontvanger en woonde met zijn tweede vrouw Jeanne Verreet (geboren op 24 februari 1813 te Weelde, overleden op 17 november 1899 te Wechelderzande), de dochter van een onderwijzer uit Weelde die in Wechelderzande was geboren, in ‘Den Hert’, een gebouw uit 1603 dat nog als oudste bestaande woning dienst doet. Van de afstammelingen van broer Frans Smans vermelden we Cesar Smans, de cafébaas van ‘De Keizer” tussen 1855 en 1942. Het eethuis ‘De Keizer’ bestond nog steeds in 2011.

Peters ouderlijk gezin Smans – Cloots telde veertien kinderen

· Smans Anna, geboren op 3 december 1786 te Wechelderzande, er overleden op 13 december 1788, 2 jaar en 10 dagen oud.

· Smans Peter, geboren op 30 december 1787 te Wechelderzande, die naar Antwerpen trok en er huwde met Anne Katrien Lauwers.

· Smans Jan Baptist, geboren op 18 september 1789 te Wechelderzande en er overledne op 26 september 1794, 5 jaar oud.

· Smans Jacques, geboren op 14 september 1791 te Wechelderzande, die vertrok naar Bergen in de provincie Henegouwen om er als postbediende te werken.

· Smans Adriaan, geboren op 21 maart 1793 te Wechelderzande, die naar Turnhout vertrok, er huwde met Maria Renders en er molenaar werd.

· Smans Liesbeth, geboren op 24 februari 1795 te Wechelderzande, er overleden op 6 november 1803, 8 jaar oud.

· Smans Jan Baptist (2) geboren op 30 maart 1796 te Wechelderzande.

· Smans Anne, geboren op 15 december 1797 te Wechelderzande, die naar Antwerpen vertrok en er winkelierster werd.

· Smans Anne-Marie, geboren op 16 februari 1799 te Wechelderzande, die naar Westmalle vertrok en er huwde met molenaar Ferdinand Henderickx (Hendrieckx).

· Smans Frans, geboren op 17 april 1801 te Wechelderzande, die de tweede burgemeester van Wechelderzande werd - zie hoger verhaal. Hij was op 30 mei 1827 te « Wechel » gehuwd met Jeanne Stevens (geboren te Wechelderzande op 28 november 1801, er overleden op 12 september 1835) en (2) met Jeanne Verreet, en overleed op 9 juli 1879 te Wechelderzande.

· Smans Jan, geboren op 20 oktober 1903 te Wechelderzande.

· Smans Thérèse, geboren op 12 januari 1805 te Wechelderzande, die naar Vosselaar vertrok en er huwde met bakker Karel Spruyt.

· Smans Katrien, geboren op 12 mei 1806 te Wechelderzande, er overleden op 20 juni 1806.

· Smans Anne Katrien, geboren op 7 december 1811 te Wechelderzande, die er huwde met landbouwer Jan Baptist Van Echelpoel.

Afbeelding: het beschermde gasthof ‘De Keizer’ te Wechelderzande, van oudsher een Kempische herberg-afspanning waarvan de eerste vermelding dateert van 1620; Nadien was het een brouwerij en werden logementskamers, badkamer en atelier, toegevoegd in de 19^e eeuw, vóór 1885. Het gasthof werd in 1870-1880 belangrijk als ontmoetingsplaats van een groep schilders en schrijvers die in hun werken veel belangstelling toonden voor het Kempische landschap, en als die behoorden tot de zogenaamde "Kalmthoutse school", in casu "Wechelse school", waaronder Adriaan Heymans, Emile Claus, Jaak Rosseels, Florent Crabeels, Frans Courtens, Théodore Baron en Isidoor Meyers. Ook Henry Van de Velde, befaamd architect, maar tegelijkertijd een gewaardeerd schilder heeft hier vier jaar (1886-1890) gewoond.

Merk ook dat een tijdgenoot, de kunstschilder Florent Crabeels, tussen 1829 en 1896 woonde en werkte te Wechelderzande. Florent Crabeels was gehuwd met Katrien Liesbeth Lauwers, die niet direct verwant was met de echtgenote van Peter Smans².