|
(c) Laurentii.be |
|
1477 - Lauwendries, een zelfstandige heerlijkheid te Tildonk
Net
als Haacht ontstond Tildonk langsheen de oude verbindingsweg tussen Leuven en
Lier. De ridders van Tildonk, vertrouwelingen van de hertog van Brabant,
bewoonden tijdens de 12de eeuw twee motten : Oudenborch en
Nieuwenborch (waarop nu het "Kasteeltje"
staat). In de loop van de 13de eeuw taande hun macht : de beide
burchten verloren hun controle over Tildonk en degradeerden tot twee kleine
heerlijkheden. De heerlijkheid Tildonk zelf werd rechtstreeks bestuurd door
de hertog van Brabant, en verschillende kloosterinstellingen maakten van het
machtsvacuüm gebruik om er een aanzienlijk grondeigendom te verwerven.
Bovendien ontwikkelden zich binnen de grenzen van de parochie nog enkele
andere zelfstandige heerlijkheden zoals Lauwendries (Dormaalhoeve) en een
heerlijkheid in handen van het kapittel van de St.-Pieterkerk van Leuven.
De oudste ons bekende
verwanten in de streek waren Denis Lauwens omstreeks 14771 en diens vader Jan Lauwers, omstreeks 1440, pachters
van het hof van Deelbroeck te Haacht. Zowel de schrijfwijzen Lauwens,
Lauwers, Lauwaerts, Lauwereijs als Laureijs kwamen voor in de streek. Denis
Lauwens had een zus Barbara en een broer Jan. We kunnen niet met zekerheid
zeggen dat er een relatie is met de Lauwendries. Opmerkelijk is alvast wel
dat de stamouders van de Hombeeks-Leestse lijn in 1570 Joris Lauwers en
Christine Van Dormaal waren2.
En dat beiden van dezelfde vroeg-Brabantse voorouders afstammen.
Afbeelding:
het Hof ten Dormaal huisvest thans een brouwerij (Caubergstraat 2 in Haacht). In Tildonk kenden we het
bestaan van niet minder dan 6 verschillende heerlijkheden: ·
De
heerlijkheid Tildonk met als centrum ’s Heerenhuys,
nabij de kerk ·
De
heerlijkheid Oudenborg met als centrum het Hof Oudenborg ·
De
heerlijkheid Ter Borcht of
Nieuwenborg met als centrum het huidige Kasteeltje ·
De
heerlijkheid Lauwendries met als centrum de huidige Dormaalhoeve ·
De
heerlijkheid toebehorend tot het kapittel van de Sint-Pieterskerk te Leuven ·
De
heerlijkheid van het Hof ter Hadocht Er waren met andere
woorden 6 verschillende heren die het hier voor het zeggen hadden. Zij hadden
hun eigen territorium (eigen grondbezit plus een aantal cijnsgronden en
leengronden waarop de heer belasting inde). Aan zulke heerlijkheid was
meestal een laat- of leenhof verbonden met daarin laten of schepenen en
leenmannen. De heerlijkheid Tildonk
bezat een schepenbank en beschikte over de volledige rechtspraak,
wat betekende dat de heer er (in theorie) bijvoorbeeld ook de doodstraf kon
gebieden. Uitzonderlijk is dat
slechts op een boogscheut van mekaar niet minder dan drie motten voorkwamen: Oudenborg,
Nieuwenborg en het Hof van Dormaal. De motten Oudenborg en Nieuwenborg
ontstonden in de 12de eeuw, ze lagen slechts 200 m van mekaar
langsheen de Lipsebeek. Hun ontstaan gaat terug tot het riddergeslacht ‘van
Tildonk’. |
|
1477
- Lauwens en Lauwers te Haacht
Op
9 september 1477 vermeldde Reinier de Persmaker dat Denis Lauwens van zijn vader een hof met toebehoren ontving,
genoemd "Het hof van Deelbroeck"
te Haacht. Het ging om een hof "metten
bedrijven ende alle anderen zijne toebehoorten". Dezelfde dag
ontving Dionijs (Denis) ook twee delen van 200 beemden gelegen onder Haacht,
waarvan een derde deel behoorde aan Jan
Lauwers. Ook op 25 februari 1478 was er een melding van Dionijs, wiens
familienaam dan gespeld werd als 'Lauwers'. Hij derfde toen een hof met
toebehoren aan Jan Vanden Heetvelde (Van Eetvelde), zoon van Jan. Het ging
ook om twee delen. Er duiken verschillende schrijfwijzen van de familienaam
op: behalve Lauwens en Lauwers, werd de familie ook aangeduid als Lauwerys en
Lauwaerts. In 1503 was er de melding van
Jan Vanden Ghenille, zoon van Willem, met de pottenmaker Aart Michiels,
gehuwd met zijn zus Liesbeth Vande Ghenille, Jan Lauwerys (zoon van Jan) en Barbel Lauwaerts, diens zus, tezamen een recht of aandeel gaven
in een half bunder weiland aan Jan Ouderogghe en diens vrouw Margriet Vande
Ghenille. Het half bunder bevond zich tussen het grote tarweland tussen heer
Machiel Absaloens aan de ene zijde en het goed van de kinderen van Michiel
Spoelberghs3
aan de andere zijde. Op 12 mei 1507 werd vermeld dat
Mathijs Op de Beeck, Klaas Raes, Mathijs Van Roeye, Marie Van Hove (in naam
van haar kinderen en Katelijn Van Hove, dochter van Jan), Jan Vernoeyen, Hendrik Van Hove (ook een zoon van Jan), Jan
Van Hove, Jan Vanden Ghenille (zoon van Willem), Liesbeth Vande Ghenille met
echtgenoot Aart Michiels, Katelijne Van Hove met haar man Jan Lauwaerts, Barbel Lauwaerts, Mathijs, de voogd
van Katelijne Vanden Ghenille, Willem Ouroghe, zoon van Jan tezamen kwamen
voor Joos de hertog en leenheer en diens mannen Willem Van Eycken, Aart De
Witte, Jan De Rijcke, Jan Van Hove en Hendrik Schelkens om twee bunder
weiland te derven. Het ging om een leen gelegen tussen het goed van Antonis Absaloens, het goed van Wout(y)ers kinderen, het goed van de kinderen van Hendrik van Bolloe, de dijk van de Dijle en andere bunders weiland
(van Antonis Absaloens, Rane
Absaloens, het klooster op de 'half
strate'5 en Aart van Aarschot).
Latere meldingen wijzen op een band
met het naburige Rotselaar. In 1542-1548 waren er vermeldingen van Jan Laureys in akten te Rotselaar,
alsook van Aart Laureys, aan
de Clockenborch en de Lindenbeemden in de
aangrenzende gemeente. Daarbij werden Jan De Witte vermeld, Jan Huys en
Willem De Colvere. Ook met het naburige Werchter5
zijn er banden, blijkens diverse meldingen in de 16e eeuw. |
||||
|
Genealogie Laurentii Numquam solus incedes |
|
|
||||||
|
Inhoud |
|
|
||||||
|
Voetnoten 1 Hij was een
kleinzoon van Johannes Lauwerens en ’s Maria ’s Cocx, geboren omstreeks 1450 in
Meise en broer van Geert Lauwers, de meier van Kapelle-op-den-Bos in 1470. 2 Zie stamboom Hombeek-Leest 3 Een kasteel(park) 'de
Spoelberch' werd aangelegd in de 18e eeuw en bevindt zich in de huidige
deelgemeente Wespelaar. 4 De verwijzing naar de dijk
betreft allicht de middeleeuwse dijk die werd aangelegd om de weilanden in
het noorden van Haacht van overstromingen te vrijwaren. De melding van het
klooster slaat allicht niet het huidige Urselinnenklooster in de deelgemeente
Tildonk, dat pas in 1821 werd opgericht. 5 Sinds de fusie van 1977 bestaat de gemeente Haacht uit de
deelgemeenten Haacht, Wespelaar, Tildonk en verder de gehuchten Wakkerzeel en
Kelfs die respectievelijk van Werchter en van Herent werden afgescheiden en
bij Haacht gevoegd. Werchter fusioneerde met Wezemaal (en het gehucht
Heikant) met Rotselaar.
|
|
|
