(c) laurentii.be Genealogie Laurentii Numquam solus incedes Inhoud Blog Documenten Foto's Gezinnen Stamboom Startpagina Thematisch Verhalen Verwante families Voetnoten ^1 Zie o.m. “Vondelingen en hun naamgeving”, L. De Man, uitg. Instituut voor Naamkunde te Leuven; vondelingenregisters in Gent (1810-1850) en Leuven (1796); Woordenboek van Familienamen, dr. Frans Debrabandere; De naamgeving van Mechelse vondelingen einde achttiende - begin negentiende eeuw Truyens, M., Leuven, Instituut voor Naamkunde en Dialectologie, 1990; “Vondelingennamen en hun classificatie” in: Naamkunde, 2003-2004, jrg. 35, Willy van Langendonck, 2003-2004 en in Handelingen van de Koninklijke Commissie voor Toponymie & Dialectologie, 2004, jrg. 76 ^2 Vaak droegen de vondelingen iets bij zich dat de moeder moest toelaten, wanneer zij zich in een betere financiële situatie bevond, om het kind later terug op te eisen. In de praktijk gebeurde dit zeer weinig – volgens sommige onderzoeken in amper 7% van de gevallen. ^3 Uit de Griekse mythologie, typische vondelingennamen te Mechelen begin 19^e eeuw. (c) Foto uit private collectie laurentii.be, 2010.

Blog - 1787 - (de) Kerkstoel - iets over vondelingen Ik kreeg eens een oude kerkstoel cadeau van mijn jongste broer. Het was zo’n hoge stoel met biezen. Zo'n stoel doet niet onterecht denken aan een bouwbedrijf in Heist-op-den-Berg. De familie stamt van een jongen gevonden in Antwerpen en men bedacht de vondeling met de familienaam "Kerkstoel". In Berlaar kregen de nazaten van een vondeling die aan de ingang van de kerk werd gevonden zo de familienaam "Ingang" mee. Nog in Antwerpen kreeg een meisje in 1694 de naam "Ommeganck" mee omdat zij gevonden was in de ommegang van de Onze-Lieve-Vrouwekerk aan een biechtstoel. Dat soort vindingrijkheid leidde vaak tot originele familienamen. Marie-Anne Lauwens was op 7 november 1794 te Mechelen Sint-Jan meter van een vondeling, gevonden op het Sint-Janskerkhof te Mechelen. De jongen kreeg als naam Frans "Verlaeten" mee. "Verlaeten" is de oud-Nederlandse schrijfwijze van "verlaten", zoals in de woorden van Matthias Agolla in "Zedelijke Sermoonen in 1729-1730: "Sterven is verlaeten, en al dat gy siet, en al dat gy hebt, en al dat gy hier hoopt." Verlaeten - Verlaet was een typische vondelingennaam. Vondelingennamen ontsproten vaak aan de fantasie van de naamgevers. Op 27 augustus 1795 was zij meter bij het doopsel van een meisje dat te vondeling werd gelegd en die de naam Marie-Anne "Pomp" meekreeg. Het kind was gevonden door Jan Rijmenans in de conciërgerie, vermoedelijk aan de pomp... Eerder op 10 september 1787 trad Marie-Anne al eens op als meter van een vondeling, gevonden aan de hoofdpoort van Sint-Rombout. Deze jongen kreeg als naam Jan Michel "Rombouts" mee. Deze naamgeving was niet ongewoon. In 1787 was zij meter van een andere "Jan Rombouts", ook gevonden aan de ingang van Sint-Rombout, bij diens doopsel op 4 februari.  Marie-Anne moet actief zijn geweest in de parochie. Datzelfde jaar was zij meter voor de vondelingen "Steens" Katrien, Lucia, Peter, Thérèse, en in 1788 voor "Steens" Jan en Marie. Steens Katrien werd gevonden op 19 januari aan de poort van de conciërge, Steens Lucia werd er gevonden op 4 december, en Steens Peter werd gevonden achter het oud kerkhof. Steens Thérèse werd gevonden op 21 september aan de Adegempoort. De kinderen werden doorgaans de dag nadien al gedoopt. Steens Jan werd gevonden aan de noorderpoort van Sint-Rombout, en Steens Marie werd gevonden op 28 maart aan de poort van de conciërge. Nog in 1795 was Marie-Anne meter van een andere vondeling, een meisje. Bij het doopsel op 31 januari 1795 kreeg deze vondelinge de naam Marie-Thérèse "Van der Porten" mee, en ook zij was gevonden aan de poort van de conciërge. Op 4 maart 1795 was Marie-Anne meter van een jongen die te vondeling werd gelegd in de Schaalstraat, aan de deur van N. Bouijkens. Hij werd gedoopt Libert "Zorgmans" te Mechelen Sint-Jan. Op 7 april 1796 was zij meter bij het doopsel van Leo Van Steen, een vondeling gevonden in de Sint-Romboutskerk een dag eerder.

De creativiteit die men aan de dag legde om vondelingen namen te geven is een verhaal op zich. Men verwees hierbij naar de vindplaats, het tijdstip waarop de vondeling werd gevonden, naar kenmerken van het kind, naar de voornaam van de vinder, maar ook naar een gemoedstoestand, weersomstandigheden, of men fantaseerde gewoon. Andere voorbeelden^1: · een vindplaats: Vondelinghs, Vindelinckx, Van de Vondel (vondelingenschuif), Verbruggen, Van Steenweghe, Vlaminx (gevonden in de Vlamingenstraat), Van Brusselen, Van der Tonnen, Van der Poorten, Van Buyten (de wallen, extra-muros), Voorder (verder), Ingang, Portael, Pilaer, Cloosters, Kerkstoel, Oevers, Gracht, Van de Vaert, Oevers, Ketteken (gevonden in de Kattestraat), Manders (gevonden in een mand), Leeuwens (aan huis de Leeuw), Keucken, Solder, Kelder, Kamer, Molen, Radt, Van de Venster, Aendenboom, Plantsoen, Weymans, De Rue, ter Straeten,... · een tijdsmoment: Maenlicht, Nachtbol, Enckel, Dobbel en Tripel (volgorde van vinden), Bellens (toen de bel ging), Van de Bel, Duyster, Sluytmans, Laetens, Keirs, Vangenachten, Vrijdachs, Vendredi, Van Avont, Van Seven, Negenaer, Van Elf, Paeschnacht, Van Paesschen, Mars (maart), Maendag, Winters, Kermis, Kerstens, (de) Noël, September,... · weersomstandigheden:  Vanderwinden, Verplas, Koudt, Ijskout, Nevel, Oostwindt, Regenplas, Droog, Groenegras, Steens, Eysel, Sneeuwer, Wint,... · naar de vinder: Beckers, Portier, Coster, Peeters, Janssens, Mertens,... · naar kenmerken van het kind: Snutter, De Schreeuwer, Bleckaert (naakt of bloot gevonden), Naecktgeboren, Petit, De Kleine, Onverwacht, Vremdelincx, Windel, Kael, Vuil, Cleyn, Dickbol, Van de Munte (een munt gevonden in de windel)^2, Caluwaert (kaal van aard), Corbeel (pikzwart haar, zoals een raaf of 'corbel'), Bruynaert, Maegere,... · fantastische namen: Banck, Pickel, Trap, Stoel, Kerck, Schup, Graf, Grafsteen, Kelder, Keucken, (On)Gemack, Verloren, Arbeidt, Zuyden, Citroen, Appelcien, Grenaet (appel), Milloen, Ananas, Wortel, Struyck, Tack, Bladt, Plant, Vrucht, Schup, Steel, Spel, Troef, Koeck, Blauw, Wittens, Swertens, Groen, Violet, Gruys, Kalk, Traweel, Steen, Oost, West, Noort, Zuyden, Keerse, Kandelaer, Kanora,... alsook mythologische namen als Alcibiade, Nestor, Olympiade, Andromacque (van Andromachus) Ariadne, Aristide^3 · een gemoedstoestand (bij de vinder): Komtons, Helpen, Uytden, Slaever, Booze, Enfin, Alles, Gaetoem, Zeep, Helaes, Bijstand,... Marie-Anne Lauwens was op 11 april 1780 te Mechelen Onze-Lieve-Vrouw gehuwd met Jan Van den Houden. Het gezin had twee dochters, gedoopt in 1781 en 1783 te Mechelen Sint-Rombout. 1787 - Jan Rombouts, vondeling uit Mechelen, uitbesteed aan Mathijs Lauwers Een notarisakte van 20 april 1781 vermeldt het echtpaar als woonachtig in de parochie Muizen bij Mechelen: “Testament gemaeckt door Mattheus Lauwers en Elisabeth Van Steenwinckel gehuysschen ende ingesetene der prochie Muysen”. Jan Rombouts, een vondeling uit Mechelen, geboren omstreeks augustus-september 1787, werd uitbesteed bij Lauwers Mathijs. Deze jongen overleed op 21 september 1787 te Muizen. Lauwers Mathijs was afkomstig van Muizen, geboren op 14 december 1746 als zoon van Peter Lauwers en Anne Marie De Wit. Hij werd genoteerd als boer bij de volkstelling van 1796. Eerder was Matthijs Lauwens van Muizen "bij Geerdegem" ook al voogd voor de vondeling Rumoldus (Rombout) Rombouts, gevonden op 5 december 1786 in de Sint-Romboutskerk. Het gezin Lauwens-Van Steenwinckel ontving hier een onderhoudsgeld voor. Een andere vondeling die aan het gezin werd uitbesteed was Thérèse Steens, gevonden op 22 september 1787 buiten de Gentse poort. Marie-Anne Lauwens was haar meter.