Laurentii - numquam solus incedes

Genealogie Laurentii

Numquam solus incedes

Inhoud

Verhalen

Voetnoten

¹ Zie poorters in Antwerpen vanaf 1395.

²Zie Spaanse Furie in Antwerpen in 1576.

³Zie ook verhaal uit 1577.

⁴Detail van een stadsplan uit 1572 in "Civitas Orbis Terrarum" van Braun & Hogenberg

Kaart bewerking (c) Google maps, 2012, onder gebruikslicentie - Scan stadsplan Antwerpen uit private collectie, onder Public Domain, 1572 - Foto Onze-Lieve-Vrouwekathedraal Antwerpen onder Creative Commons licentie CC-BY-SA 3.0, van Patrik Lauwens, 16 juni 2016.

Verhalen - 1584 - Volkstelling in de stad Antwerpen

Al aan het einde van de 14^e eeuw zijn er sporten van naamgenoten in de stad Antwerpen¹. Bijgaande actuele kaart geeft een overzicht van de woonplaatsen die werden vermeld bij de volkstelling van 1584 in de stad Antwerpen. Het ging om een "intra muros" volkstelling of "binnen de stadsmuren".

· In de Kleine Kerkhofstraat ("Cleyne Kerckhofstraete") woonde Joos Lauwers, eigenaar van het "Huis van Almarous" in de "Eerste Wijk" die onder de bescherming viel van het vendel (gewapende mannen of "gens d'armes") van kapitein Isaac Gherst. We weten dat Joos een koopman was van 46 jaar oud. Van hem is een getuigenis bekend van 31 december 1576 over goederen die tijdens de Spaanse Furie waren geroofd van Boudewijne Bu(l)ens, de weduwe van Jacques De Vick². Joos was toen 38 jaar oud en hij getuigde samen met lijnwadenier François Moens, 34, lakenbereider Roeland Tancre, 45, makelaar Jacques Denys, 32, en grofsmid Willem Henricxssen. De straat konden we nog niet precies alloceren op de hedendaagse kaarten van de stad Antwerpen. De straatnaam verdween, mogelijk bij de fusie met Wilrijk, waar een gelijknamige straat nog tot de dag van vandaag bestaat. "Almarous" is mogelijk een verwijzing naar de (Spaanse) bouwheer of voormalige eigenaar van de woning.

· Joos Lauwers had een minder welstellende naamgenoot die aan de zuidkant van de Reyndersstraat (" Reynerstraete") huurde in het huis "den Rooden Leeuw". Deze Joos huurde van Jacques Van Thienen. Andere huurders waren Pieter Valesius, een boekenverkoper, die er samen met zijn vrouw huurde; Jacques Timmerman, Frederik Hickaert, een fluweelbewerker; Balthazar Van Labous, een metser die er samen met zijn vrouw huurde; Jan Do(u)ssi(j)n en nog zes weduwen met zes kinderen. Alles laat vermoeden dat het om vrouwen ging die hun man hadden verloren tijdens de onlusten van de beruchte "Spaanse Furie"². We spreken hier toch al gauw van 20 personen die onder één dak woonden. De Leeuwenstraat geeft uit op de Reyndersstraat. Mogelijk had de naam van de woning - in een tijd dat huizen nog namen en geen nummers hadden - hiermee te maken. Een geklasseerd huis met deze naam bevindt zich momenteel in de Kloosterstraat te Antwerpen.

· Om de hoek van 't Scheldeken woonde Jan Lauwers, een koopman van hooi. Hij huurde er samen met Hans Van 't Overdijck, een hooikoper, in het huis "'t Leeuwken". Verhuurder was Jan Kemp, en deze woonde op Sint-Jansvliet, een straat nabij 't Scheldeken die momenteel gescheiden is na de aanleg van de voetgangerstunnel Sint-Annatunnel. Het is mogelijk dat deze Jan Lauwers twaalf jaar later, in 1608 huwde in de Sint-Jacobskerk (zie ANT XIII – 000211).

· Aan de westzijde van de Lange Ridderstraat huurde officier Jacques Lauwers een huis "In de Zwaene", naast de woning van weduwe Snellincks. Dat was in de toenmalige parochie Sint-Andries en we vermoeden dat het hier om Jacques Lauwers ging die rond deze periode in Antwerpen huwde met Margriet Huysaerts (zie ANT VII - 0012). Hun zoon Nicolaas zou bekendheid verwerven als burijngraveur die werkte voor de schilder Pieter Paul Rubens. Nicolaas graveerde ook naar Antoon van Dyck, Jacob Jordaens, Gerard Seghers, Abraham van Diepenbeeck en Erasmus Quellinus en hij leidde zijn zoon Koenraad op in de stiel en Nicolaas Pitau de Oude (1633-1671).

· Aan de zuidzijde van de Zirkstraat ("Zierickstraet") huurde weduwe Jeanne "Janneken" Lauwers met Jacques Lauwers, een marktkramer, het huis "In Sint Anthonis". De verhuurster was de weduwe van Andries van Mosen en zij woonde zelf op de Vlasmarkt in het huis "Witten Coninck". Mogelijk was Jeanne ook een jonge oorlogsweduwe en hertrouwde zij in 1588 in de nabij gelegen Sint-Jacobskerk (zie ANT XI – 000111).

· Het is niet precies duidelijk waar een andere Jacques Lauwers woonde, die een zogenaamd voerhuis huurde met de naam "Drie Hamerkens" van Adriaan Hendrickx. We weten enkel dat het huis viel onder het vendel van kapitein Cassier, dat Jacques pluimenbewerker was en dat hij eerder op 30 juni 1664 werd vermeld in de kerkboeken van Antwerpen bij de veroordeling tot een boete van 10 gulden. Onder de zogenaamde 'vendels' zochten heel wat vluchtelingen² onderdak, zo ook ene Peter Laurens die met verschillende andere personen vermeld werd als huurder bij het vendel van Hans Vleeck aan de Kapel van Gratie (in de omgeving van de Keizerstraat en wat nu nog de Gratiekapelstraat heet).

· Aan de Burggracht werden Huibrecht Lauwers vermeld als eigenaar van het huis met de welluidende naam "In de Helle" en de weduwe van Jan Laureyssen, eigenares van een huis naast het huis "In De Clocke". Huibrecht Lauwers woonde zelf in Sint-Joris, in de omgeving van de zuidelijk gelegen Sint-Jorispoort, en hij verhuurde aan Pieter Goossens, een kuiper. Huibrecht was mogelijk in 1545 in de Sint-Jacobskerk gehuwd (zie ANT V – 0005oc).

· Het is niet precies duidelijk waar de toenmalige "Sweertstraete" vandaag de dag ligt. Aan de zuidkant was Koenraad Lauwers er eigenaar van het huis "In den Rooden Engel". Koenraad was goudslager en hij verhuurde het aanpalende huis aan arbeider en tapper Hans Van Valckenborg.

· In de Kammenstraat ("Cammestraete") op de hoek van de Sleutelstraat ("Sloetelstraete") was Juliaan Lauwers eigenaar van een huis "In de Golden Bock". Hij was temstmaker.

· Aan de zuidkant van de Zwartzusterstraat ("Swertsusterstraet") huurde Pauwels Lauwers in "Sint Anthonis" van Hendrik Pelgrom (Pelgrims). Pauwels was een koopman in wol. Hij werd eerder vermeld op 27 mei 1567 toen hij borg stond voor een kousenmaker.

· In de Keizerstraat ("Keyserstraet") ter hoogte van wat toen "den Borneput" heette, woonde Pieter Lauwers naast de poort van een huis van Peter Van den Brande. Andere buren waren Gillebert Raes, Barbel Grootacken, Willem Dijck, Peter Dannet en Adriaan van Coelput.

· Aan de Oude Koornmarkt ("Ouden Corenmerckt van 't Crieckstraetken tot Meulengat") was Gerard Laureys(sen) slotenmaker en eigenaar van het huis "De Drie Konijntjes". Hij verhuurde aan Hans Andries Van den Bossche, een schoenmaker. Naar verluid was hij afkomstig van Erp(s).

Afbeelding onder: stadsplan van Antwerpen uit 1572⁴

· Oostelijk van een nader gelocaliseerde "Peerpotstraete" verhuurde Daniël Laureys het huis "In de Kercke" aan lakenmeter Servaes Cuypers. Zelf woonde hij op de Wijngaardbrug ("Wijngaertbrug").

· Het huis "De Oude Zwaan" werd gehuurd door Hermond Gijsbrechts, een barbier. Het huis daarnaast, dat eveneens viel onder het vendel van kapitein Busschot(s), werd gehuurd door Geert Laureys. De verhuurster was de weduwe van Henrik Hoons. De precieze locatie is niet bekend. Zo ook niet van het huis "In 't Fortuintje" dat bakker Christiaan Laureys huurde van de weduwe van Koenraad Van Henselroey in het "Straetken".

· Te Klapdorp huurde Hans Laureys een kamer in het huis "In Lubeck" van Adriaan Spelmans. De woning viel onder het vendel van kapitein Corneel Adriaensen en we kennen enkele andere huurders: Willem Van Steenstraet en Frans De Vos.

· Aan de westelijke zijde van 't Zand ("'t Sant")huurde kleermaker Hans Laureyssen boven het wachthuis aan het huis "In de Vergulde Zeepketel" van de stad.

· In de Israelietenstraat ("Israelstraete") huurde kousenmaker Hans Laureys naast het huis "In de Lelieboom" van Engelbert Dilmans. De verhuurder was tavernier en woonde in "De Lelieboom".

· Op de Paardenmarkt ("Peerdemerckt") huurden Marinus Laureys een kamer van Jacques Bulteau, naast het huis "In de Fortuin", terwijl Willem Laureys er eigenaar was van het huis "Royen Torne" en dit verhuurde aan Hans Mertens. Willems familienaam werd gespeld als Lauwen(s) op 25 mei 1577 in het certificatenboek toen hij op verzoek van koopman François Spierinck en Petro Yanes transport van goederen had uitgevoerd naar het huis "De Drie Kroontjes"³.

· Op de Oude Beurs ("Oude Borsse") was Willem Laureyssen eigenaar van het huis "In Calie".

Foto: Onze-Lieve-Vrouwe kathedraal Antwerpen, zicht vanuit de KBC-toren.

Antwerpen Sint-Jacob

In die periode trok de buurt welgestelde burgers aan en die 'grandeur' van weleer is nog te merken wanneer men het nabij gelegen huizen van Rubens (die er 25 jaar woonde met zijn gezin) of van burgemeester Nicolaas Rockox (1560-1640) bezoekt.

Hoewel heel wat archieven werden verwoest tijdens de brand van het Antwerpse stadhuis naar aanleiding van de "Spaanse Furie" van 1576², blijkt uit parochieregisters uit deze eeuw dat familienaamgenoten die binnen de stadsomwallingen woonden tijdens deze eeuw vooral in de toenmalige parochies Sint-Jacob en Sint-Andries woonden. Zij waren vooral ambachtslui of kooplieden. ‘Sint-Jacob' is nog steeds de Antwerpse startplaats voor pelgrims op weg naar Santiago de Compostela.

De laatgotische kerk die gebouwd werd tussen 1506 en 1656 en bezit een grootse kunstcollectie met namen als Jordaens, Rubens, Van Balen en de grafkapel van Peter Paul Rubens.

Sint-Jakob was Rubens parochiekerk. Hij huwde er en hij werd er begraven.