image002.jpg

 

© Laurentii.be

 

Genealogie Laurentii

Ad laurum non aurum

Inhoud

Blog

Documenten

Foto's

Gezinnen

Stamboom

Startpagina

Thematisch

Verhalen

Verwante families

 

Voetnoten

 

1 zoon van de gravin van Vlaanderen, Margaretha van Constantinopel. Dit zou de 7e kruistocht zijn geweest en de eerste van koning (Sint) Lodewijk. Willem II van Dampierre (1225 - 6 juni 1251) was sinds 1246 mederegent -met zijn moeder- over het graafschap Vlaanderen. Hij is ook bekend als Willem II van Vlaanderen; in het huis Dampierre is hij Willem III, heer van Dampierre. Willem was een zoon uit het huwelijk van Willem II van Dampierre, heer van Dampierre en Margaretha van Constantinopel. In juli 1246 werd hij door een scheidsrechterlijke uitspraak van Lodewijk IX van Frankrijk en bisschop Odo van Tusculum, de jure erkend als erfgerechtigde in Vlaanderen. Willem was in 1247 gehuwd met Beatrix, dochter van Hendrik II van Brabant en weduwe van Hendrik Raspe. Het huwelijk bleef kinderloos. Hij overleed op 5 mei 1251 aan zijn verwondingen opgelopen tijdens een tornooi te Trazegnies – naar verluid werd hij vertrappeld door de paarden van Henegouwse ridders die hem langs achter aanvielen. Zijn jongere broer, Gwijde III, tweede zoon van de regerende gravin Margaretha van Constantinopel, werd daardoor erfgerechtigde op de troon in Vlaanderen.

2 Letterlijk vertaald “Dode wateren”. De stad is in de 13e eeuw gebouwd als uitvalsbasis voor de kruistochten voor de Franse koning, die liever niet in een vreemde haven als Marseille inscheepte. In die periode lag Aigues-Mortes nog direct aan zee en Aigues-Mortes was dus de eerste Franse uitweg naar de Middellandse Zee. Koning Lodewijk IX, de Heilige, kreeg van monniken uit de abdij van Psalmody een stuk zoutmoeras en liet er de stadskern tussen 1246 en 1272 bouwen. De stadsmuren zijn er tussen 1272 en 1310 omheen gebouwd.

3 Havenstad in Dumyat, Egypte, 200 km ten noorden van Cairo. De kruisvaarders wilden met de verovering van deze havenstad de Nijl controleren, Egypte veroveren en doorstoten naar Jeruzalem.

4 gouden munten

5 Onder meer de Ieperlingen, waarvan er 482 waren mee gegaan in het gevolg van Willem van Dampierre, zamelden mee de nodige fondsen in voor de ander helft toen Margaretha van Constantinopel er op 18 maart 1250 met Willems echtgenote Beatrix van Kortrijk beroep deed op de bevolking om Willem en zijn broers Alfons en Robert vrij te kopen van “de sultan van Babylonië”. De families Boeteman en Paeldinck droegen het ruimst bij en verwierven daardoor de rechten op de vrije vismarkt van Ieper.

6 Trazegnies is een deelgemeente van Courcelles in het Belgische Henegouwen. Henegouwen was in die tijd onder het beheer van de de Avesnes, kinderen uit het eerste huwelijk van Margaretha van Constantinopel, met wie de Dampierres uit het tweede huwelijk jarenlang een successieoorlog voerden. Bij het verdrag van Parijs onder Lodewijk IX in 1246, kregen de Dampierres het graafschap Vlaanderen en de de Avesnes het graafschap Henegouwen toegewezen (al bleef Margaretha op de troon van het graafschap Henegouwen). Pas bij de slag van Westkapelle op 4 juli 1253, waarbij Jan de Avesnes Gwijde van Dampierre versloeg met de steun van zijn schoonbroer Willem II van Holland, kreeg de familie de Avesnes definitief de rechten op het graafschap Henegouwen.

7 terwijl de Dictionaire de la noblesse de France “originaire de la Saxe” vermeldt. Zijn voornaam duidt evenwel anders: “Othon” was de Franse versie van het Scandinavische “Odin”. Mogelijk was Odin een immigrant uit Engeland, wat de verwijzing “Angelsaksische” afkomst kan verklaren – zie ook latere verwantschappen met Lawrence in Engeland. De tekst in de Dictionnaire de la noblesse de France vermeldt: "Famille noble & ancienne, originaire de la Saxe, issue des Seigneurs de Diepenhede, & établie en Flandres dès le commencement du treizième sciecle. Elle a eu des emplois distingués, tant militaires que civils, au service des Comtes de Flandres, qui avoient alors leurs résidence à Bruges, ils tenoient leur cour; & elle a occupé les premières charges de la Régence Magistrale dans cette ville, qui étoit dans ce tem(p)s une des plus célèbres de l'Europe, par l'immensité de son commerce, ses richesses & la grande population. Cette famille quitta Bruges en 1560, au commencement des troubles, & fixa son domicile à Dunkerque, & delà à Berg-Saint-Vinox." Het familiewapen vertoont sterke gelijkenissen met het van de heren van Cadzand, een titel die sinds het begin van de 13e eeuw niet meer werd gevoerd. De kinderen kregen nieuwe familienamen. De nazaten van ene Willem die op het kasteel Baenst woonden werden de Baenst genoemd, de nazaten van Hendrick werden Heindricx genoemd. Er zijn aantoonbare verwantschappen tussen de familie Lauwereyns en de familie de Baenst. De familie de Baenst voegde de dwarsbalk toe zoals bij Lauwereyns en plaatste de drie zwanen erboven. Het hof van St Joris te Brugge werd door Jan III de grootvader van Margaretha de Baenst gebouwd. Zij verkocht het aan Hieronymus Lauwereyns. De wapenschilden van de Baenst werden door Hieronymus en ook niet door zijn nazaten verwijderd. Hieronymus had de dijkrechten van de Waterlanden gekocht aan de vader en de achterneef van Margaretha toen Anthony stierf en het project (dijkrechten van Assenede tot Kadzand) te groot werd. De heren van Cadsant stammen in rechte lijn af van de koningen van Wales, die Deense roots bij de Vikings hebben, en de eerste heer van Cadsant werd door de graaf van Vlaanderen ca 820 op het eiland geinstalleerd om de noordergrens te beschermen tegen de invallende Noormannen [zie stamboomonderzoek Rigo Heinderickx].
8  Opgetekend in brieven aan de Griffie van het hof van het parlement van Vlaanderen op 27 juli 1719 en op het Bureau van Financiën & Domeinen van de Rijsel, FR, op 28 juli 1719.

9 Heede is afgeleid van "Eede" of "Ee" en betekent waterloop. Zie ook "Bouwstoffen en studieën voor de Geschiedenis en de lexicografie van het Nederlands" (1950) waar Depena, Diepena, Dipanha, Diepenee werd vermeld als een verdwenen waterloop bij Zaamslag (Zeeland) en "Nederlandse waternamen" (1955).

10 Volgens Rigo Hinderyckx een afleiding van 'Super Dipanha', weidegronden voor 700 schapen.

11  Gysseling (1993) situeerde Diepenhede foutievelijk aan de overkant.

 

image002.jpg

Prent Guillaume de Saint-Pathus, Vie et miracles de Saint Louis (Public Domain, 14e eeuw – Bron Wikimedia & USU-ED) – Scan manuscript Willem van Dampierre (Public Domain, 14e eeuw) - Scans familiewapens De Vrient – Hellinck – Lauwers uit het boek D’Hooghe (Public Domain, 17e eeuw) – © Familiewapens Laurentii design van Liesbet Lauwens, 2016 – © Foto’s Munten uit private collectie – Kaart kruistochten onder Creative Commons licentie Saeed Esmailian, 2014 - Kaartbewerkingen van © Google maps, 2013, onder gebruikslicentie

 

Graafschap Vlaanderen  - 1247 Lauwereyns – Van Velthuysen, Brugge

Odin Lauwereyns van Diepenhedeimage003.jpg werd geboren omstreeks 1217-1222 als zoon van Robert Lauwereyns. Hij huwde in 1247 in Brugge met Johanna Van Velthuysen.

 

Odin Lauwereyns overleed in Cyprus omstreeks 1254, op de terugweg van een kruistocht naar het "Heilig Land" met  Lodewijk IX van Frankrijk.

 

Ouderlijk gezin:  Lawrence-de Trafford, 1222 Lancashire, UK

 

Afstammelingen:

·         Willemar Lauwereyns image003.jpg werd geboren omstreeks 1247 te Brugge

·         Jan Lauwereyns image003.jpg werd geboren omstreeks 1248 te Brugge

 

image005.jpgOdin Lauwereyns was heer van Diepenhede, een ridder die de Vlaamse graaf Willem van Dampierre1 vergezelde op de kruistocht van Lodewijk IX van Frankrijk tussen 1248 en 1254. Koning “Saint-Louis” (1215-1270) en zijn leger vertrokken in 1248 vanuit Aigues-Mortes2 dat toen nog aan de Middellandse zee lag. Odin trok in het gevolg van Willem van Dampierre via Cyprus naar Egypte. Odin was net voor de tweede keer vader geworden nadat hij omstreeks 1247 te Brugge met Johanna Van Velthuysen was getrouwd. Hij zou zijn gezin niet meer weerzien. Op 6 juni  1249 veroverde het leger de Egyptische stad Damiate3. Doel was om Jeruzalem te heroveren op de Saracenen, die de stad in 1244 op de kruisvaarders hadden  veroverd.

 

Afbeelding: uit een 14e eeuws manuscript van Guillaume de Saint-Pathus. Koning Lodewijk IX met zijn leger onderweg in 1248 – ook wel bestempeld als de aankomst in Nicosia. Onder een kaart die de 7e Kruistocht van Aigues-Mortes situeert via Cyprus en  Damiate tussen 1148 en 1254.

image006.jpg

Drie broers van Lodewijk IX namen deel: Alfons, graaf van Poitiers en Toulouse, Robert van Artois en Karel I, graaf van Anjou. Het leger bestond uit 1500 schepen en zo'n 25.000 tot 35.000 man, van wie 1500 ridders en 5000 kruisboogschutters. Gedurende  tien maanden werd het Egyptische Damiate bezet. Sultan As-Salih Ayyub onderhandelde met Lodewijk en bood Jeruzalem aan in ruil voor Damiate, maar de kruisvaarderbaronnen besloten Alexandrië aan te vallen. Lodewijks broer Robert  van Artois zette in 1250 een aanval in op Cairo en kwam hierbij om, samen met een groot aantal Tempeliers. Lodewijk wist met moeite zijn positie aan de Nijl aan te houden en het overlijden van sultan Ayyub en de zwakke positie van diens omstreden opvolger Al-Muazzam Turanshah speelden enige tijd in zijn voordeel. Ziekten in het moerassige Nijlgebied eisten een zware tol van het kruisvaarderleger en de moslims wisten tachtig schepen te veroveren en de opvarenden te doden. Van het leger dat aan de kruistocht was begonnen bleven steeds minder mensen over, geteisterd door ziekte en honger. Sommigen gingen terug naar huis, sommigen sneuvelden, anderen werden gevangengenomen door de Arabieren. De moslims brachten Lodewijk en zijn leger in het nauw en uiteindelijk konden de 'Franken' geen kant meer op, verslagen door het klimaat en de aanvallen van de Saracenen. Het leger van de kruisridders werd ten slotte in april 1250 verslagen bij Al Mansurah (Egypte) in 1250, waar een van de commandanten de latere sultan Baibars was.

image010.jpg

Afbeeldingen: Willem van Dampierre, zoon van Margaretha van Constantinopel en zilveren anonieme denarius met gehelmd portret en dubbellijnig kruis, geslagen in het graafschap Vlaanderen onder Margaretha II, zuster van Hendrik II en dochter van Boudewijn IX, gravin van Vlaanderen tussen 1244-1278

.image012.jpg

Lodewijk IX, zijn ridders en zijn leger werden gevangengenomen. Frankrijk moest voor Lodewijk de enorme losprijs betalen van 400.000 livres tournois4. Daarna werden Lodewijk en diens leger vrijgelaten. De meeste militairen keerden terug naar huis, maar Lodewijk IX voer naar Syrië. Daar wachtte hij vier jaar op versterking en verdedigde de kuststeden. Hij stuurde de Vlaamse franciscaan Willem van Ruysbroeck naar Möngke, de koning van de Mongolen, om een einde te maken aan het bondgenootschap met de moslims. Toen dit mislukte keerde ook Lodewijk IX terug naar Frankrijk omstreeks 1254.

Van Willem van Dampierre weten we dat hij gevangen werd genomen in Damiate in 1250, werd vrijgekocht, en dat hij terugkeerde naar Vlaanderen. Toen Willem met twee broers werd vrijgekocht voor 8000 pond, werd slechts de helft daarvan betaald door de Franse koning. Als waarborg voor de betaling van de andere helft5, lieten zij heel wat edellieden die hen hadden vergezeld als gijzelaar achter. Odin Lauwereyns keerde op dat moment niet mee terug naar Vlaanderen. Volgens Franse bronnen was hij één van de achtergebleven gijzelaars en maakte hij de veldtocht in Syrië nog mee in het gevolg van Lodewijk IX. Hij overleed op de terugweg, in Cyprus, en keerde nooit terug naar Vlaanderen. Willem van Dampierre, die wel was teruggekeerd, zou op 5 mei 1251 overlijden tijdens een ongeval op het tornooi van Trazegnies6.

Het familiewapen van Odin Lauwereyns bestond uit drie zwanen, niet gebekt en gepoot, zgn. “merlettes”. Zijn wapendevies was “Ad laurum non aurum”, wat zoveel betekent als “onversaagd in moeilijke tijden”. De oorsprong van de familie wordt aangewezen als afkomstig van een Deense Viking, leenman van de graven van Vlaanderen, aangesteld om het rijk te verdedigen tegen andere Vikings7. De tak van de heren van Diepenhede zou zijn ontstaan aan het begin van de 13e eeuw, residerend in Brugge tot omstreeks 1560, waarna ze verhuisde naar Duinkerken en Berg-Saint-Vinox, Frans-Vlaanderen, FR. De erkenning in de Franse adel gebeurde in juni  1719 door koning Louis XV, in navolging van de erkenning onder de graven van Vlaanderen, de hertogen van Boergondië en de koningen van Spanje8.

 

Afbeelding: voorbeelden van familiewapens met drie (zwanen)merlettes uit Brugge

image013.jpg

Merlettes in het familiewapen van De Vrient in de 16e eeuw

image014.jpg

Merlettes in het familiewapen Hellinck, 17e eeuw.

image015.jpg

Merlettes in het familiewapen Lauwers vanaf 1500.

 

De precieze kleuren van dit eerste familiewapen zijn niet bekend. Vermoedelijk ging het om zilveren merlettes op zwart met daaronder een rode ondergrondgrond die zichtbaar kwam bij beschadiging van de bovenste laag, en net deze rode kleur is herkenbaar in latere varianten van het familiewapen. Zogenaamde merlettes werden soms toegekend aan ridders die zich verdienstelijk maakten tijdens de kruistochten. Wanneer ze met drie voorkwamen, hield dit een verwijzing in naar de Heilige Drievuldigheid. Bij het familiewapen Lauwereyns ging het aanvankelijk om merlettes van zwanen. Al in de 11e eeuw waren er familiewapens met merlettes bekend.

 

1247 – Odin Lauwereyns van Diepenhede, ridder van Vlaanderen en kruisvaarder in het gevolg van Gwijde van Dampierre

 

image002.jpg

"Onversaagd"

Odin Lauwereyns is één van de oudste gedocumenteerde stamouders van onze familie in het toenmalige Graafschap Vlaanderen.  Hij huwde omstreeks 1247 te Brugge met Johanna Van Velthuysen en voerde en wapen met drie zwanen [*], met de spreuk "Ad laurum non aurum" of "Onversaagd in moeilijke tijden".  Zijn naam werd ook gespeld als Lauwerens, Lauwers, Laurin, Laurijn, Lauwerijn, Lauwereys.

 

Odin Lauwereyns was heer van Diepenhede, een ridder die Willem van Dampierre vergezelde op de kruistocht via Cyprus naar Damiate. Hij werd er gevangen genomen, en bleef achter met de gijzelaars die borg moesten staan voor een deel van het losgeld. Gwijde van Dampierre was wel vrijgekocht en keerde terug naar Vlaanderen. Odin trok vervolgens met de restanten van het kruisleger met Lodewijk IX  op veldtocht in Syrië en  hij overleed op de terugweg in Cyprus.

image023.jpg

Aigues-Mortes

Koning Lodewijk IX, de Heilige, kreeg van monniken uit de abdij van

Psalmody een stuk zoutmoeras en liet er de stadskern tussen 1246 en 1272 bouwen. De stadsmuren werden er pas tussen 1272 en 1310 omheen gebouwd.

image017.jpg

[*] De laurierboom

Het was de achterkleinzoon van Odin, Marc Lauwereyns, die een laurierboom toevoegde aan het familiewapen. Dit nieuwe familiewapen zou het meest verspreide familiewapen van de families worden.

Afbeelding onder: verzameling kruisvaardersmunten (voor- en achterzijde) uit Cyprus, 13e-16e eeuw.

 image027.jpg image029.jpg

 

Oorsprong van de naam Diepenhede

We weten verder dat Odin Lauwereyns in 1247 de titel "heer van Diepenhede" voerde. Diepenhede is een afleiding van Diepenée/Diepene, één van de drie gebieden van het voormalige eiland Zaamslag (Saemslagh). Het eiland bestond drie gebieden : Othene, Diepene en Aendyke. Het deelgebied Diepenhede bestond uit opgeworpen en gewonnen polderland en lag volledig aan de Schelde. Het is nadien verzwolgen en nooit echt hersteld, toen in 1404 de dijken om oorlogsredenen werden doorgestoken om Zaamslag te vernietigen.

 

Etymologisch, of naar de betekenis van de naam, zou Diepenhe(e)de een verwijzing zijn naar een "plaats aan het diepe water"9. In essentie ging het om weidegrond voor schapen10. Deze gronden werden vermeld in een brief van de paus uit 976 waarbij hij de eigendommen van de Sint-Baafsabdij bevestigde in de Pagus Scaldis (de bocht van de Westerschelde). Ook abt Othelbold van de Sint-Baafsabdij (1019-1030) beschreef in een brief aan gravin Otgiva, het eigendom Depena als de schaapsgronden gelegen aan de Diopa: "Tongrot inter duos et Buoclaca  Diopa." Tussen de Diopa (de Otheense kreek) en de Buoclaca (Boekhoute, nu de Braakman) lag Tongrot (Terneuzen).

 

image044.jpg

 

Dit leidt tot de aanwijzing dat Diepenheede pal ten noorden van Othene lag en, na de onderwaterzetting om militaire redenen, verdwenen is in de bocht van de Westerschelde.

 

Andere vermeldingen zijn Depana (1003), Diepena (1040) en daarna Diepene en Diepenee. Aan de overkant11 van de Diopa ligt Hoek, waar de heerlijkheid van Steelant was gelegen aan de nog steeds bestaande kreek Braakman.

 

Blijkbaar was Diepenee oorspronkelijk eigendom van de heren van Cadsant. Zowel in Axel als in Borsele bestaat er nog steeds een Diepeneestraat.

 

image046.jpg

 

Afbeelding: kaart met meldingen van voorouders rond de Viking-tijd. Uit de moederparochie Aardenburg komen Cadesant, Hannekenswerve (bij Draaibrug) en Lammensvliet (het latere Sluis) voort.  Deze parochies zijn enkele jaren vóór 1089 gesticht.