© Laurentii.be
Genealogie Laurentii
Numquam solus incedes
Inhoud
Blog
Documenten
Foto's
Gezinnen
Stamboom
Startpagina
Thematisch
Verhalen
Verwante families
Voetnoten
1 Er zijn 13 personen met de naam
Reinckens in de omgeving van Luik in 2008. Ook de variant Reinkens
komt in 2008 twee keer voor, in Landen en in Aalst. Een gelijkaardige
naamvariant van Reyns naar Reynskens, kwam voor in de provincies Antwerpen en
Oost-Vlaanderen in de 17e eeuw, bij families waarmee er geen
aantoonbare banden waren met het voormalige Prinsbisdom Luik.
2 Deze Antwerpse familie uit het voormalige hertogdom Brabant is
vrij goed gedocumenteerd, met meerdere meldingen in de schepenregisters van Loenhout
tussen 1515 en 1552 bij vastgoed transacties. Er is evenwel geen enkele
relatie met Limburg.
3 Er zijn geen parochieregisters bewaard uit deze periode in
Grubbenvorst.
©
Foto graf Reyskens op de gemeentelijke begraafplaats Beverst in de
Zonhoevestraat te Bilzen onder Creative Commons licentie CC-BY-NC 2.0,
Cuenen. – Kaarten familienaam.be onder gebruikslicentie. – ©
Kaarten familienamen in Nederland op basis van de Gemeentelijke
Basisadministratie uit 2007 en de Volkstelling van 1947, via Centraal Bureau
van Genealogie/Centrum voor familiegeschiedenis Nederland 2022 onder
gebruiksvoorwaarden. – Kaart Prinsbisdom Luik onder Publiek Domein, Sir lain,
2008 (Bron: Wikimedia).
|
|
Blog - 1630 – Families Reyskens in het
graafschap Loon
De oorsprong van de familienaam Reyskens lijkt te
zoeken in de 17e eeuw in het voormalige Prinsbisdom Luik, in de huidige
Belgische provincies Limburg en Luik. De naam kwam ook voor in de Antwerpse
Kempen, als afgeleide van Reyns en Rens, al lijken deze families niet
verwant. Reyskens werd er ook gespeld als Van de Rys (16e eeuw,
Kalmthout) en varianten als Rijskens, Reijskens en Renckens kwamen eerder
in Limburg voor (17e eeuw, Genk en Bree).
Ander varianten zijn Ryskens, Rijskens, Riskin
(en mogelijk ook Raskin).
|
Kaart: het Prinsbisdom Luik omstreeks 1350. De
oudste meldingen van Reyskens vinden we aan het begin van de 17e
eeuw in Genk en Bree, in het voormalige graafschap Loon, Belgisch Limburg
(zie groene cirkels).
Oudere, gelijkaardige familienamen kwamen voor in de
Antwerpse Kempen in de 16e en in de 17e eeuw
(Kalmthout) en in de 15e eeuw (Loenhout, zie oranje cirkels),
maar deze families lijken niet verwant.
In de Noordelijke Nederlanden kwam de naam “Reyskens”
niet voor, op enkele uitzonderingen in Nederlands Limburg na.
In Diest is er overigens een plaats die Reynsberg heet en
er is een band met het graafschap Loon.
|
|
Oorsprong van de naam
·
Patroniem - Letterlijk betekent de naam “de
zoon van Reinken”. De eerste meldingen van de familienaam waren
vermoedelijk varianten op Rein(c)kens, een schrijfvariant die nog
voorkomt in de omgeving van Luik1. In het Latijn heette
Reyn / Reynken “Reinerus”. De naam kwam voor als Rein(tje). De Frankische
betekenis gaat om “regin”, een raadsman of raadgever.
·
Het
gaat dus om een afgeleide van de Frankische voornamen Reinke, Reijncken
of Rencken die in het voormalige Prinsbisom Luik populair waren. Een Reijncken
Cremers werd geboren omstreeks 1490 in Klimmen in Nederlands-Limburg. Zijn
dochter, geboren in 1520 ging bij de naam Anna Cremers alias Renckens.
·
Ook
de naam Reinier komt voor. Reinier is een tweestammige Germaanse naam waarin
“regin” duidt op raad(-gever of raadsman) en het tweede deel "her"
wijst op leger. Er zijn overigens nog voornamen die met Rein beginnen:
Reinderd, Reinhard, Reinhold, Reinmund, Reinold, ... Een afgeleide
familienaam van Reinier is bijvoorbeeld Reyniers.
·
Toponiem - Het lijkt weinig waarschijnlijk het
om een toponiem of plaatsverwijzing gaat. De naam zou dan een afgeleide zijn van
Reisig of Reis, een plaats waar struikgewas of “rijshout”
groeide. Als plaatsverwijzing
herkennen we dit bijvoorbeeld in de dorpsnaam Rijsbergen, bij Zundert in
Nederland, en bij gehuchten Rijsberg in Balen (Tremelo), en Veldhoven (bij
Eindhoven in Nederland).
·
Er
is een Reynsberg in Diest. Diest ligt op de
grens van de Kempen en het Hageland, grenst in het oosten aan de provincie
Limburg, en behoorde in de 15e eeuw tot Maria Van Loon-Heinsberg,
een afstammelinge van de graven van Loon. Die band met de oorsprongsstreek
van Reyskens in het graafschap Loon is alleszins een merkwaardig gegeven. De
naam Rheinberg, komt ook enkele keren voor in Duitsland in combinatie met de
Rijn (Rhein).
Historische vindplaatsen
15e eeuw
|
De naam Reyns komt voor in de omgeving van
Loenhout in de Antwerpse Kempen.
·
Christiaan
Reyns werd geboren omstreeks 1445 en huwde te Loenhout omstreeks 1475. Hij
had een zoon Peter Reyns, gehuwd met Isabelle Verwilt, en dochters
Cornelia, gehuwd met Maarten Herijgers, en Marie, gehuwd met Corneel
Dierckx.
·
Willem
Reynkens werd geboren omstreeks 1420. Hij huwde omstreeks 1450 met Margriet
Van den Wouwer.
|
16e eeuw
|
In
1575 is er de melding van Thijs Reinckens, of Rinckens, die schepen was te
Arcen bij Venlo in Nederlands Limburg. Hij zou er overlijden in 1635,
vermoedelijk als gevolg van de pest. Hij was een jongere broer van Willem
Reinckes, eveneens schepen van Arcen en geboren omstreeks 1565.
·
Van deze Willem Rinckens weten we dat
hij zich rond 1600 in Arcen vestigde. Beide broers waren vermoedelijk
afkomstig van Grubbenvorst in het noorden van Nederlands Limburg3.
·
Omstreeks 1570 werd Barbara Reinkens
geboren in Horst. Zij huwde er omstreeks 1595 met Godried Mullers.
In wat
nu Belgisch Limburg is, zijn er vermeldingen van Reincken in de omgeving
van Maaseik in de 16e eeuw. Het is niet altijd duidelijk of het hier om een
familienaam gaat. De voornaam Reincken kwam er in ieder geval meermaals
voor. Er zijn ook melding van de familienaam Reynckens te Overpelt vanaf
1575 en Geneviève Reynkens werd vermeld bij haar huwelijk met Jan Van de
Weyer omstreeks 1585. Zij was geboren omstreeks 1560 in Geel als dochter
van Nicolaas Reynkens, vermoedelijk te Geel geboren omstreeks 1530.
In de
Antwerpse Kempen vinden we meldingen van Reij(n)skens in het midden van de
16e eeuw in Kalmthout. Corneel Reijskens, wiens naam ook als Van
den Rijs en als van de Reijsen werd gespeld, werd er geboren
omstreeks 1590. Hij huwde in 1618 in Kalmthout met Catharina Laureijs. Corneel
was een zoon van Jan Reijskens, geboren omstreeks 1560.
Opvallend
is de naam Reyns, waarvan Reynskens een afleiding moet zijn. Deze
familienaam kwam voor in de Antwerpse Kempen:
·
Corneel Reyns werd geboren in 1522 en
huwde in Brecht, waar zijn zoon Laureys Reyns in 1552 werd geboren. Laureys
Reyns was schepen en molenaar, huwde op 10 januari 1590 in Loenhout met
Margriet van Elsacker en overleed op 11 mei 1622 in Loenhout op 70-jarige
leeftijd. Ook onder de nakomelingen
waren er molenaars in de omgeving van Loenhout. De voorouders van deze
Reyns familie gingen in de 15e eeuw ook bij de naam De Decker:
stamouder Corneel De Decker was geboren omstreeks 1475 terwijl zijn broer
Peter en zus Cornelia de naam Reyns voerden. Bij de nakomelingen kwam de
naam Reyns meestal in onbruik, en er zijn geen aanwijzingen dat deze
families verwant waren met de Limburgse in de volgende eeuw2.
De
naam Reinkens (ook Reintiens, Reintjens) komt ook voor in Oost-Vlaanderen (Baasrode,
Buggenhout) tussen 1560-1580. Er is geen verwantschap met Limburgse
families.
De
naam Reskens komt voor in Rheinberg en in Pommern in Duitsland en in
Engeland, maar het gaat hier niet om verwante families.
|
17e eeuw
|
We vinden de naam Reyskens frequent in de omgeving van Genk en
Bree in Limburg:
·
Matheus
Reyskens werd geboren omstreeks 1630 in Genk. Hij huwde omstreeks 1660 met
Anna Beelen. Een dochter Katrien Reyskens huwde met Jan Geusens.
·
Een naamgenoot
werd gedoopt op 23 mei 1653 in Genk. Hij woonde in het gehucht Terboekt.
·
Jan
Reyskens werd geboren op 28 maart 1657 in Beek bij Bree. Hij huwde Katrien
Koninkx en overleed op 4 oktober 1702 in Beek.
·
Jan
Reyskens werd gedoopt op 12 maart 1687 in Genk.
In Nederlands Limburg (omgeving Venlo) zijn er families
Rinckens en Renckens, afstammelingen van voormelde Thijs en Willem
Reinckens.
Oudere vindplaatsen zijn er in de huidige provincie Antwerpen:
·
Agnes
Reyskens werd geboren te Tongerlo omstreeks 1605. Zij huwde er met Quirijn
Nouckens.
·
Er is ook
een melding van Adrienne Reyskens, gedoopt op 4 mei 1627 in Kalmthout.
·
Reynskens
was een familienaam die eind 17e
eeuw ook voorkwam in Oost-Vlaanderen (Ruien en Kwaremont) en in Antwerpen
(Berchem).
De schrijfvariant Reijskens vinden we behalve in Beek bij Bree
in Limburg ook in het Nederlandse Noord-Brabant:
·
Johanna
Reijskens werd vermeld in 1680 in ’s Hertogenbosch, Noord-Brabant,
Nederland.
Ook de schrijfwijze Rijskens komt voor in Beek bij Bree en in
Tongerlo.
De naam de Rijs / de Reijs alias Van Slierke komt in de
17e eeuw voor in Leiden, Zuid-Holland, Nederland:
·
Abraham
Isaac de Rijs was een lakenwerker in Leiden die op 9 juli 1657 in
Leiden huwde met Petronella Stevens. Zijn oom Frans le Fevere was getuige.
Hij was een zoon van Isaac de Rijs, geboren omstreeks 1630, en had een
broer Isaac die ook lakenwerker was en die op 7 april 1656 huwde in Leiden
met de weduwe van Robert Caffaert.
In Beek bij Bree komt ook de schrijfwijze Renckens voor naast
Reijskens, en de schrijfwijze Renskens kwam voor in Belgisch en Nederlands
Limburg (Bilzen, Venray, Grubbenvorst, Tegelen, Blittersijck) en een enkele
keer in Meerhout in de Antwerpse Kempen. De naam komt niet meer voor in de
2007/2008, maar kwam nog wel uitzonderlijk voor in de 20e eeuw
|
Vermeldingen
in de adel hebben
geen aangetoonde verwantschap met de families die vanaf de 17e
eeuw bij de naam Reyskens gingen, al is er een geografische verwantschap de
de familie de Reys, vermeld in de omgeving van Tongeren in de 14e
en de 15e eeuw.
·
De
familie Reys de Repen wordt vermeld in de 14e en de 15e
eeuw in de omgeving van Wintershoven in Limburg. Deze adellijke familie ging
bij aliassen als de Guihoven, de Mombeek, de Repen en de
Wintershoven, verwant aan de burggraven van Colmont in de omgeving van
Tongeren. Stamouder van dit adellijk geslacht waren ene Andreas Reys, gehuwd
met Julia de Repen omstreeks 1370 en diens vader Gielis Keppen, heer
van Repen die omstreeks 1320 werd geboren.
·
Het
adellijk geslacht de Reys werd al vermeld in de 11e eeuw in
Frankrijk: jonkvrouw de Reys heette ook Mathilde de Creuilly,
gehuwd met Henri de Saint-Clair, heer van Saint-Clair-sur-l’Elle
omstreeks 1112.
·
Adriaan
de Warnes van Reys en Geer de Maastricht die in Cadiz, Spanje was
geboren als zoon van Diego de Warnes en Margaretha de Geer.
Zijn moeder was afkomstig uit de Nederlanden en de ouders waren op 29 juni
1679 in Cadiz gehuwd. Nakomelingen zouden migreren naar Argentinië.
·
Er
is ook een Saksich adelijk geslacht Reinken met latere takken in de Balkan en
in Rusland, ook gespeld als Reincken en Reinecke. De voorouders spelden hun
namen als Reinecke aan het begin van de 17e eeuw, en de oudst
bekende voorouder Kaspar Reynaker woonde omstreeks 1300 in bij Eisenach in
het noorden van Duitsland.
|
|
Hedendaagse vindplaatsen
Reyskens
In 2008 komt de familienaam 474 keer voor in België, met een
sterke concentratie in de omgeving van Genk (400+) in Limburg, voornamelijk
in Genk (119), Bilzen (51), Hasselt (44) en Bree (25). De naam komt minder
frequent voor in andere Belgische provincies zoals Luik (26),
Vlaams-Brabant (12), Oost-Vlaanderen (5), Antwerpen (2), West-Vlaanderen
(1).
|
De oudere schrijfwijze Reijskens is een zeldzame variant
geworden die slechts drie keer voorkwam in Hasselt, in Zutendaal en in
Machelen. Dat geldt ook voor Ryskens (3 vindplaatsen in Lier en Bree) en
Rijskens (2 vindplaatsen in Hasselt).
Oude schrijfvarianten als Reskens komen niet meer voor.
Andere zeldzame variante schrijfwijzen zijn Ryskens (3 keer,
waarvan 1 vindplaats in Bree) en Rijskens (2 vindplaatsen in Hasselt).
In Nederland waren er geen meldingen van Reyskens of Reijskens
bij de telling van 2007. Bij de volkstelling van 1947 was er één melding in
de provincie Zuid-Holland.
De schoenenwinkel Reyskens is gevestigd in
Genk-Waterschei en er is een design
winkel Reyskens in Hasselt anno 2022.
|
Renckens
Deze schrijfvariant komt 223 keer voor in 2008, met een sterke
concentratie in Limburg (135+). Voor families in West-Vlaanderen is het
aannemelijk dat de naam daar apart is ontstaan.
|
Riskin
De familienaam Riskin kan
een variant zijn. In 2008 kwam deze naam 49 keer voor in België, met een
sterke concentratie in het zuiden van Limburg (42 keer) nabij de grens met
Luik.
|
Raskin
Hetzelfde geldt voor de
familienaam Raskin. Dit is een familienaam die veel vaker voorkomt dan
Reyskens (en Riskin), zo’n 1296 keer in 2008, met een sterke concentratie
in Limburg en in het oostelijk deel van België.
|
Reis
Deze familienaam komt 98
keer voor in België, duidelijk in andere regio’s dan de oorsprongsstreek
van Reyskens in het noord-oosten. Er is heel waarschijnlijk geen verband,
ook al is er een etymologische verwantschap tussen de namen.
|
Ook de familienaam Reys komt voor, met een gelijkaardige
westelijke concentratie zoals bij de familienamen Rys en Reis. De naam kwam
in 2008 slechts 27 keer voor in België. Dat geldt ook voor de schrijfwijze
Reijs die in 2008 11 keer voorkwam in België, hoofdzakelijk rond Antwerpen
(9). We vermoeden eerder dat de varianten op Reys een verwantschap inhouden
met de familienaam Reyns (761 keer in 2008) of Reijns (36) die een gelijkaardig eerder
westelijk spreidingsgebied hebben zoals Reys, Rys en Reis.
Reys, Reijs en Rys lijken
eerder varianten op de familienaam De Reys (140 vindplaatsen in het centrum van
België).
Op deze familienaam is er
een andere zeldzame variant Reysens (9 in Herne, Pepingen en Gooik).
Reysens staat voor Reys-zoon-zoon.
|
Rys
Dit geldt ongetwijfeld
ook voor Rys, dat in 2008 370 keer voorkomt in andere regio’s van België,
en waar we van een duidelijk westelijke concentratie kunnen spreken.
|
Dat er geen verwantschap
is met Reyskens, leiden we af uit het ontbreken van historische
tussenvarianten russen “Reys” en “Reyskens” in de oorsprongsstreek van
Reyskens.
|
Rens
Deze familienaam komt
1210 keer voor in 2008, met een sterke concentratie in de Antwerpse Kempen.
|
Re(y)ns zou een voorloper
van de familienaam Reynskens kunnen zijn, maar daar is geen bewijs voor.
De familienaam Rens heeft
in Limburg met 50 tot 60 meldingen in 2008, maar net niet in de gemeenten
die in vroegere eeuwen pleisterplaatsen waren voor families Reyskens.
Dat blijkt al zo te zijn
vanaf de 18e eeuw, wanneer deze naam voornamelijk in
Sint-Truiden opduikt en enkele keren in Lommel, Overpelt en Tessenderlo,
terwijl er daarvoor geen of nauwelijks meldingen van deze familienaam zijn
in Limburg.
Al in de 14 eeuw kwam de
familienaam Rens in het huidige Vlaams-Brabant (Opwijk, Langdorp) voor met
de oudste meldingen tussen 1330-1340. We vinden de naam tot in de 16e
eeuw, hoofdzakelijk in de omgeving van Aarschot, met enkele meldingen in
Antwerpen (Westerlo, Wuustwezel).
|
|
Foto: één van de oudst
gedocumenteerde grafplaatsen is het graf van Pieter Reyskens (11 september
1882-17 januari 1968) en Marie-Thérèse Slechten (31 oktober 1881-9 mei
1949) in Bilzen.
|
Renckens in Nederland
In 2007 kwam de naam
Renckens 190 keer voor in Nederland, waarvan 25 keer in Nederlands Limburg in
de omgeving van Maaseik, 26 keer in de omgeving van Amsterdam, 9 keer in de
omgeving van Den Haag, 20 keer in de omgeving van Utrecht en 11 keer in de
omgeving van Nijmegen, 7 keer in de omgeving van Zwolle. Het is aannemelijk
dat de vermeldingen buiten Nederlands Limburg om niet-verwante families gaat.
Reyskens, Reijskens of Reskens kwamen niet voor in Nederland in 2007. Ook in
Nederland komt de naam Reyns / Reijns voor (340 personen) in 2007, maar ook
hier eerder westelijk gericht zoals in België.
Ook de familienaam Rens is
frequent aanwezig in Nederland (976 personen in 2007), met een zestal, dus
eerder zeldzame, meldingen in Nederlands Limburg.
|